عذاب اضلال‌گران (قرآن)عذاب اضلال‌گران با توجه به آیات قرآن عبارت است از: ۱ - حتمیت عذاب در قیامتحتميّت عذاب اضلال‌گران، در قیامت: ۱. «قالَ فَإِنَّا قَدْ فَتَنَّا قَوْمَكَ مِنْ بَعْدِكَ وَ أَضَلَّهُمُ السَّامِرِيُ • قالَ فَاذْهَبْ فَإِنَّ لَكَ فِي الْحَياةِ أَنْ تَقُولَ لا مِساسَ وَ إِنَّ لَكَ مَوْعِداً لَنْ تُخْلَفَهُ وَ انْظُرْ إِلى إِلهِكَ الَّذِي ظَلْتَ عَلَيْهِ عاكِفاً لَنُحَرِّقَنَّهُ ثُمَّ لَنَنْسِفَنَّهُ فِي الْيَمِّ نَسْفاً؛فرمود: ما قوم تو را بعد از تو، آزموديم و سامرى آنها را گمراه ساخت. موسی گفت: برو، كه مجازات تو در زندگى دنيا اين است كه به مردم بگويى با من تماس نگيريد! و تو ميعادى از عذاب خدا دارى، كه هرگز از آن تخلّف نخواهد شد. اكنون به اين معبودت كه پيوسته آن را پرستش مى‌كردى؛ بنگر كه آن را مى‌سوزانيم؛ سپس تمام ذرّات آن را به دریا مى‌پاشيم.» مراد از «انّ لك موعداً لن تخلفه» عذاب روز قیامت است. ۲. «قالَ الَّذِينَ حَقَّ عَلَيْهِمُ الْقَوْلُ رَبَّنا هؤُلاءِ الَّذِينَ أَغْوَيْنا أَغْوَيْناهُمْ كَما غَوَيْنا تَبَرَّأْنا إِلَيْكَ ما كانُوا إِيَّانا يَعْبُدُونَ • وَ قِيلَ ادْعُوا شُرَكاءَكُمْ فَدَعَوْهُمْ فَلَمْ يَسْتَجِيبُوا لَهُمْ وَ رَأَوُا الْعَذابَ لَوْ أَنَّهُمْ كانُوا يَهْتَدُونَ؛ گروهى از معبودان كه فرمان عذاب درباره آنها مسلّم شده است مى‌گويند: پروردگارا! ما اين عبادت كنندگانمان را گمراه كرديم؛ آرى ما آنها را گمراه كرديم همان گونه كه خودمان گمراه شديم؛ ما از آنان به سوى تو بيزارى مى‌جوييم؛ آنان در حقيقت ما را نمى‌پرستيدند (بلكه هوای نفس خود را پرستش مى‌كردند). و به آن عبادت كنندگان گفته مى‌شود: معبودهايتان را كه همتاى خدا مى‌پنداشتيد بخوانيد (تا شما را يارى كنند)! معبودهايشان را مى‌خوانند، ولى جوابى به آنان نمى‌دهند. و در اين هنگام عذاب الهى را با چشم خود مى‌بينند، و آرزو مى‌كنند اى كاش هدايت يافته بودند!» ۲ - عذاب ذلتبارعذاب ذلّت‌بار در آخرت، كيفر اضلال‌گران: «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْتَرِي لَهْوَ الْحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَ يَتَّخِذَها هُزُواً أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ مُهِينٌ؛و بعضى از مردم سخنان بيهوده را مى‌خرند تا مردم را از روى نادانى، از راه خدا گمراه سازند و آيات الهى را به استهزا گيرند؛ براى آنان عذابى خواركننده است!» ۳ - عذاب جهنمعذاب جهنّم، كيفر اضلال‌گران: ۱. «أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللَّهِ كُفْراً ... • وَ جَعَلُوا لِلَّهِ أَنْداداً لِيُضِلُّوا عَنْ سَبِيلِهِ قُلْ تَمَتَّعُوا فَإِنَّ مَصِيرَكُمْ إِلَى النَّارِ؛ آيا نديدى كسانى را كه شکر نعمت خدا را به کفران تبديل كردند ... آنها براى خدا همتايانى قرار داده‌اند، تا مردم را از راه او منحرف و گمراه سازند؛ بگو: (چند روزى از زندگى دنيا و لذات آن) بهره گيريد؛ امّا سرانجام كار شما رفتن به سوى آتش دوزخ است!» ۲. «ثانِيَ عِطْفِهِ لِيُضِلَّ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ لَهُ فِي الدُّنْيا خِزْيٌ وَ نُذِيقُهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ عَذابَ الْحَرِيقِ؛آنها با تكبّر و بى‌اعتنايى (نسبت به سخنان الهى)، مى‌خواهند مردم را از راه خدا گمراه سازند. براى آنان در دنيا رسوايى است؛ و روز قيامت، عذاب سوزان به آنها مى‌چشانيم!» ۴ - رسوایی در دنیارسوایی در دنیا، كيفر اضلال‌گران: «ثانِيَ عِطْفِهِ لِيُضِلَّ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ لَهُ فِي الدُّنْيا خِزْيٌ وَ نُذِيقُهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ عَذابَ الْحَرِيقِ؛آنها با تکبّر و بى‌اعتنايى (نسبت به سخنان الهى)، مى‌خواهند مردم را از راه خدا گمراه سازند. براى آنان در دنيا رسوايى است؛ و روز قيامت، عذاب سوزان به آنها مى‌چشانيم!» ۵ - عذاب دردناکبشارت به عذاب دردناک، كيفر اضلال‌گران مستکبر: «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْتَرِي لَهْوَ الْحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَ يَتَّخِذَها هُزُواً أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ مُهِينٌ • وَ إِذا تُتْلى عَلَيْهِ آياتُنا وَلَّى مُسْتَكْبِراً كَأَنْ لَمْ يَسْمَعْها كَأَنَّ فِي أُذُنَيْهِ وَقْراً فَبَشِّرْهُ بِعَذابٍ أَلِيمٍ؛و بعضى از مردم سخنان بيهوده را مى‌خرند تا مردم را از روى نادانی، از راه خدا گمراه سازند و آیات الهی را به استهزا گيرند؛ براى آنان عذابى خواركننده است! و هنگامى كه آيات ما بر او خوانده شود، با تكبر روى برمى‌گرداند، چنانچه گويى آن را نشنيده است؛ گويا اصلًا گوشهايش سنگين است؛ او را به عذابى دردناك بشارت ده!» ۶ - عذاب مضاعفضلالتپیشگان، خواستار عذاب مضاعف براى اضلال‌گران: ۱. «قالَ ادْخُلُوا فِي أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِكُمْ مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ فِي النَّارِ كُلَّما دَخَلَتْ أُمَّةٌ لَعَنَتْ أُخْتَها حَتَّى إِذَا ادَّارَكُوا فِيها جَمِيعاً قالَتْ أُخْراهُمْ لِأُولاهُمْ رَبَّنا هؤُلاءِ أَضَلُّونا فَآتِهِمْ عَذاباً ضِعْفاً مِنَ النَّارِ قالَ لِكُلٍّ ضِعْفٌ وَ لكِنْ لا تَعْلَمُونَ؛(خداوند به آنها مى‌گويد:) در صف اقوام گمراهى از جنّ و انس كه پيش از شما بودند در آتش وارد شويد! هر زمان كه گروهى وارد مى‌شوند، گروه همسان خود را لعن مى‌كنند؛ تا همگى با ذلّت در آن قرار گيرند، در اين هنگام، گروه پيروان درباره پيشوايان خود مى‌گويند: پروردگارا! اينها بودند كه ما را گمراه ساختند؛ پس كيفر آنها را از آتش دو برابر كن. كيفرى براى گمراهيشان، (و كيفرى به خاطر گمراه ساختن ما.) مى‌فرمايد: براى هر كدام از شما دو عذاب است؛ ولى نمى‌دانيد.» ۲. «وَ قالُوا رَبَّنا إِنَّا أَطَعْنا سادَتَنا وَ كُبَراءَنا فَأَضَلُّونَا السَّبِيلَا • رَبَّنا آتِهِمْ ضِعْفَيْنِ مِنَ الْعَذابِ وَ الْعَنْهُمْ لَعْناً كَبِيراً؛ و مى‌گويند: پروردگارا! ما از سران و بزرگان خود اطاعت كرديم و ما را گمراه ساختند. پروردگارا! آنان رااز عذاب، دو چندان ده و آنها را به طور كامل از رحمتت دور ساز!» ۷ - همسانی با عذاب گمراهانهمسانى عذاب اضلال‌گران و گمراهان، در قيامت: ۱. «قالَ ادْخُلُوا فِي أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِكُمْ مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ فِي النَّارِ كُلَّما دَخَلَتْ أُمَّةٌ لَعَنَتْ أُخْتَها حَتَّى إِذَا ادَّارَكُوا فِيها جَمِيعاً قالَتْ أُخْراهُمْ لِأُولاهُمْ رَبَّنا هؤُلاءِ أَضَلُّونا فَآتِهِمْ عَذاباً ضِعْفاً مِنَ النَّارِ قالَ لِكُلٍّ ضِعْفٌ وَ لكِنْ لا تَعْلَمُونَ؛(خداوند به آنها مى‌گويد:) در صف اقوام گمراهى از جنّ و انس كه پيش از شما بودند در آتش وارد شويد! هر زمان كه گروهى وارد مى‌شوند، گروه همسان خود را لعن مى‌كنند؛ تا همگى با ذلّت در آن قرار گيرند، در اين هنگام، گروه پيروان درباره پيشوايان خود مى‌گويند: پروردگارا! اينها بودند كه ما را گمراه ساختند؛ پس كيفر آنها را از آتش دو برابر كن. كيفرى براى گمراهيشان، (و كيفرى به خاطر گمراه ساختن ما.) مى‌فرمايد: براى هر كدام از شما دو عذاب است؛ ولى نمى‌دانيد.» ۲. «فَأَغْوَيْناكُمْ إِنَّا كُنَّا غاوِينَ • فَإِنَّهُمْ يَوْمَئِذٍ فِي الْعَذابِ مُشْتَرِكُونَ؛ما شما را گمراه كرديم، زيرا خود گمراه بوديم. آرى همه آنها (پيشوايان و پيروان گمراه) در آن روز در عذاب الهى شركت دارند.!» ۸ - پانویس۹ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۹، ص۵۷، برگرفته از مقاله «عذاب اضلال‌گران». |